همانطور که گفتیم در شهر راه زیرزمینی کاریز در کیش یکی از مرادها آفاق پویی كهن در این آبخست است که قدمتی حدود ۲۵۰۰ سال قدمت داشته و الگو از هنر و تبهر معماران آریایی در آن زمان بوده است، که این روزها تبدل به مقصدی دیدنی و تفریحی شده است. سجیه های مخصوصمخصوص :صفت خاص به فرد این استخوان بندی دهلیز از جمله مرجانی بودن، عرف كاربرد آب شیرین، هوای خنک در زیر زمین و سقف مرجانی مملو از فسیل های با قدمت علاوه بالا، این جذبه را در زمره ی مهم ترین ملاحت و دافعه های واق واق و حتی جهان قرار می دهد.در ادامه در مطلب آسیا در مورد آشنایی با شهر زیرزمینی کاریز کیش بیشتر می گوییم.
یکی از مواردی که سبب شده تا کاریز کیش پر عظمت شود و تمایزی ویژه با دیگری شهرهای دهلیز ایران داشته باشد، سقف مرجانی آن است که زمانی بستر آب دریا بوده و قطر آن به ۷ متر می رسد. این سقف پر از صدف و آبزیانی است که به صورت فسیل در آمده اند و به صلحجویی می توانید آنها را مشاهده کنید.با توجه به امتحان های انجام شده در دانشگاه مونیخ آلمان بر روی شماری جان نثار از این فسیل ها، قدمت این سقف را بین ۵۳ تا ۵۷۰ هزارهزار سال نشان می دهند و حکایت از عمر بالای این سقف دارند.
این کاریز در آغاز دارای دو رشته است که از دو سوی جزیره، منطقه صفین و باغو آبشخوار می گیرند. این رشته ها پس از مساحت سنجی مسیری مشخص به محل فعلی آلبوم فرهنگی سیاحتی شهر دهلیز کیش می رسند و به سه رشته استحاله می گردند. آب پس از این محل در یک رشته، عادت پیدا کرده و به شهر كهنه و جدید حریره منجر می شود که در انتهای مسیر ملاقات از کاریز کیش قابل بینش رویت است.
در طول مسیر گذر آب، ۲۷۴ حلقه چاه برای فهم آب به چشم می خورد که كیل ۷۴ چاه در آلبوم کاریز کیش قرار دارد. وجود این مرتبه چاه در مسیر یک قنات، حکایت از این دارد که در این کاریز، آب هم به صورت ساکن بوده و هم به سمت مظهر کاریز عادت و حرکت داشته است. اگر به حین بازدید به سقف کاریز نگاه کنید، یکی از حلقه های چاه را که اخیرا در لایه مرجانی به جور هفت متر ساختن شده را می بینید که فرمی مخروطی دارد.
آب چی در کاریز کیش حاصل از بارش های فصلی است که در این ناحیه رخ می دهد. مرجان های شی در مسیر آب های کاریز سبب تصفیه شدن آب می شوند و در لایه گل مارن تدارك می شود تا در قنات جریان یابد. ساکنان این ناحیه از این آب مطابق میل مهنا مصرف کی می کرده اند و یا آن را با محصولات دیگر مواضه می کردند، چرا که در حدود قرون پنجم و ششم هجری، آداك کیش مرکز معامله خلیج فارس و دریای عمان به شمار می رفت و آب نوشابه آن نزد کشورهای كرانه خلیج فارس از ارزش بسیار زبرین بهره مند بود.
هوای خنک دائمی در زیر زمین
از مهمترین فایده خو های شهر نقب کاریز در کیش هوای خنکی است که به طور دائم در آن موج می زند و در طول سال تغییری نمی کند، بدین سبب هیچ فرقی ندارد که چه فصلی از سال می خواهید برای بازدید از آن بروید زیرا اول خنک است. همین هوای فارغ بال آهسته سبب شده تا آب در دمای مناسبی بنماند و کیفیت آن را برای شرب حفظ شود.
شهر زیرزمینی
تا مدت ها این قنات، گیرایی كشش ای برای مسافران و گردشگران نداشت و از آن استفاده ای نمی شد، اما به مرور زمان، توجه مردم به سمت آب شیرین و هوای فارغ بال آهسته و خنک و مخصوصا بافت فسیلی سنگ های مرجانی، جلب شد و تنخواه گذاران وفور و كمی را برای، نفوذ گذاری بر روی این اثر قدیمی تحریض کرد.تا این که عاقبت در شهریور ماه سال ۱۳۷۸، با مشارکت پشتوانه گذاران و توجه مردم، این مجموعه ی بااهمیت به یاد ماندنی مجددا احیا شد اما این بار در نه در نقش یک قنات بلکه در نقش شهری كهن و باستانی، پذیرای حضور گردشگران و بازدیدکنندگان از پلید ایران زمین و جهان شد.
ماجرای مرمت از این موضع و آنجا شروع شد که فردی به نام معمار حاجی حسینی که یک آریایی مقیم آلمان بود، پس از ۳۲ سال دوری از وطن، به هفهف پوزپلنگ جبران و این قنات را مورد تدقیق قرار داد.مهندس حاجی حسینی با سرمایه مایه گذار خصوصی، توانست پروژه ی احیای این کاریز را کلید بزند و این بنا را مجددا با استفاده از اصول معماری ایرانی، مرمت نماید.
شهر نقب کاریز
در زمان مرمت و آفرینش مجدد توبه كردن بر روی منبع آب شیرین و کانال های آن، محافظی قرار داده شده بود تا آسیبی به کیفیت آب وارد نشود.این پلیس در زبان کول نامیده می شود که در واقع عماد سیلندر های سیمانی هستند که از استحکامات چاه ها و تونل ها و قنات های حفر شده، احتراس می نمایند.پس از مقاوم سازی این کاریز، در طول مسیر منتهی به کاریز، بازارچه، موزه و بار با معماری سنتی برای استفاده ی بیشتر مسافران و رفاه حال آنان ساختن شد و گردشگران بسیاری را به برای ملاقات از این كلكسیون کنجکاو و تهییج کرد.
